کتاب فتح الربانی عبدالقادر گیلانی به ترجمه محمد جعفر مهدوی تقدیم شما دوستداران کتب مذهبی و ادعیه میشود.
عبدالقادر گیلانی (1077–1166 م) با نام کامل عبدالقادر بن صالح جنگی دوست گیلانی، عارف، صوفی، محدث، و شاعر ایرانی قرن پنجم و ششم قمری بود. وی مؤسس سلسله تصوف قادریه (منتسب به عبدالقادر) بود. او از مشاهیر مشایخ صوفیه و شیخ طریقه قادریه می باشد. کنیه وی «ابومحمد» و لقبش «محی الدین» است.
عبدالقادر گیلانی که بود
در تاریخ و مکان زادروز او اختلاف وجود دارد و 470 یا 471 یا 490 یا 491 قمری تاریخ های زادروز او ذکر شده اند. محل تولد وی گیلان غرب کرمانشاه و بر اساس روایتی روستای گیلان ده از توابع چابکسر می باشد که محل سکونت ابوالعباس قصاب آملی نیز بوده است. بعضی نیز ولادت او را در قریه «بشتیر» از توابع گیلان (گیلان غرب کرمانشاهان) و در شب 1 رمضان 470 قمری (22 اسفند 456 خورشیدی) دانسته اند. گیلان غرب یکی از شهرهای استان کرمانشاه است و شیخ عبدالقادر گیلانی به آنجا نسبت دارد. ایشان متولد صومعه سرا از شهرهای استان گیلان می باشند. مقبره مادر بزرگوارشان نیز در این شهر می باشد؛ و می گویند که او در گیلان عراق، یک روستای تاریخی در نزدیکی شهرهای 40 کیلومتری جنوب بغداد متولد شد.
وی در زمان حکومت ملکشاه سلجوقی متولد شد. به سبب حمایت های ملکشاه و وزیرش خواجه نظام الملک اوج دوره شهرت «علم» بود. اما به دلیل کشمکش وارثان تخت شاهی پس از قتل ملکشاه و همچنین ظهور فرقه نزاریه از اسماعیلیه به رهبری حسن صباح و جنگ های صلیبی و فتح بیت المقدس بدست مسیحیان، ثبات و آرامش زندگانی مردم از بین رفت.
کرامات عبدالقادر گیلانی
کرامات و افسانه های بسیاری به مولف کتاب فتح الربانی منتسب شده اند، با این حال در انتساب این رفتارها و سخنان به عبدالقادر اطمینانی وجود ندارد.
در بهجة الاسرار آمده که وی در جمع مشایخ گفته است: «قدم من بر گردن تمام اولیاء است.» در نفحات الانس جامی آمده است که: «از شیخ عبدالقادر پرسیدند که: سبب چه بود که لقب شما محی الدین کردند، فرمود که روز جمعه ای از بعض سیاحات به بغداد می آمدم با پای برهنه، به بیماری متغیر اللون نحیف البدن بگذشتم، مرا گفت السلام علیک یا عبدالقادر! جواب گفتم، گفت نزدیک من آی، نزدیک وی رفتم، گفت مرا باز نشان، وی را بازنشاندم، جسد وی تازه گشت و صورت وی خوب شد و رنگ وی صافی گشت. از وی بترسیدم، گفت مرا نشناسی؟ گفتم: نه، گفت: من دین اسلام هستم، همچنان شده بودم که دیدی، مرا خدای تعالی به تو زنده گردانید. انت محی الدین!»
کتاب هایی که کرامات و خوارق عادات او را برشمرده اند فراوانند، از جمله آنان:
- بهجة الاسرار علی بن یوسف الطنوخی.
- خلاصة المفاخر فی اختصار مناقب الشیخ عبدالقادر امام یافعی مؤلف مرآة الجنان.
- قلائد الجواهر اثر محمد بن یحیی التاوفی.
- نفحات الانس عبدالرحمن الجامی
از جمله کرامات و افسانه ها دربارهٔ او این است که مادرش در سن 60 سالگی بدو حامله شد و در ماه رمضان این طفل شیر نخورد. از مادرش (ام الخیر) نقل شده است که: «وقتی عبدالقادر را به دنیا آوردم در ماه رمضان هنگام روز شیرم را نمی نوشید. یکبار هلال ماه رمضان پوشیده ماند، نزد من آمدند و از من در مورد او (یعنی حضرت عبدالقادر) سؤال کردند به آن ها گفتم که او امروز شیر نخورد، سپس روشن شد که آن روز از روزهای ماه رمضان بود.» این موضوع در سرزمینشان زبانزد شد و گفته شد که از سادات فرزندی زاده شده است که در روزهای ماه رمضان شیر نمی نوشد.
همچنین آمده است که در نوجوانی چون قصد بغداد کردی، خضر (از پیامبرانی که به باور شیعیان زنده است و ظهور خواهد کرد) او را اذن ورود ندادی و هفت سال در کنار دجله او را تعلیم و تربیت دادی و بعد از آن اذن ورود به بغداد یافت.
از فرزندش شیخ عبدالوهاب روایت شده است که پدرش چهل سال برای مردم سخن گفت و موعظه کرد و آنچه را که می گفت چهارصد دانشمند و دیگران می نوشتند. از عبدالقادر روایت شده است که گفت: «آرزو داشتم که مثل همان اوایل در بیابان ها باشم، هیچ کس را نبینم و کسی مرا نبیند. سپس گفت: خدای عزوجل از من خواست تا به خلق سود برسانم پس بردست من بیش از پانصد یهودی و نصاری اسلام آوردند و بیش از صدهزار عیار و سلاحدار بر دستم توبه کردند و این خیری کثیر بود.»
روایت شده که در یکی از سال ها رود دجله طغیان کرد تا جایی که شهر بغداد در خطر افتاد، مردم نزد عبدالقادر رفتند از او یاری خواستند. او به کنار دجله رفت و عصایش را بر زمین زد و گفت «تا اینجا» و آب در همان زمان کم شد.
عمر بزاز آورده است: «روز جمعه پانزدهم جمادی الاول سال 556 همراه با شیخ عبدالقادر به مسجد جامع رفتم، دیدم که هیچ کس به او سلام نکرد. در دلم گفتم <عجیب است ما هر جمعه به خاطر ازدحام مردم در اطراف مردم با مشقت وارد مسجد می شد یم> هنوز این فکر در سرم جریان داشت که شیخ به من نگاه کرد و لبخند زد و مردم به سوی او هجوم آوردند که به او سلام کنند. تا حدی که بین من و او قرار گرفتند. من در دلم گفتم که حالت قبلی بهتر از این حالت بود. ایشان فکرم را دریافت و گفت:<ای عمر این چیزی است که خودت خواستی>.»
کرامات زیادی به شیخ گیلانی نسبت داده می شود که شفای ناقص مادرزاد، مفلوج، و ابرص از آن جمله اند و حتی گفته شده که مرده را به اذن خدا زنده می کرده است. مشهور است که از آنچه در دل دیگران می گذشت سخن می گفت و آنچه که در درون آدمیان نهفته بود را می دید.
